Một trong những xu hướng nổi bật là việc sử dụng Contingent Workers – một hình thức người lao động được thuê không thuộc biên chế cố định nhưng đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động vận hành và phát triển doanh nghiệp. Trong bối cảnh thị trường lao động không ngừng biến đổi và nhu cầu linh hoạt trong quản trị nhân sự ngày càng gia tăng, các doanh nghiệp đang dần chuyển sang các hình thức làm việc linh hoạt hơn.
Việc tận dụng người lao động được thuê không chỉ giúp tổ chức tối ưu hóa chi phí, mà còn nâng cao khả năng thích ứng trước những biến động của thị trường. Vậy Contingent Workers là gì? Tại sao ngày càng nhiều doanh nghiệp lựa chọn mô hình này? Và làm thế nào để triển khai hiệu quả chiến lược sử dụng người lao động được thuê? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Định nghĩa Contingent Workers là gì?
Contingent Workers là những lao động không thuộc biên chế chính thức (non-permanent employees), được doanh nghiệp thuê theo dạng ngắn hạn, dự án, thời vụ hoặc theo hợp đồng dịch vụ. Nhóm này bao gồm freelancer, consultant, contractor, gig workers và part-time project staff. Trong kỷ nguyên kinh tế linh hoạt, Contingent Workforce ngày càng trở thành thành phần quan trọng trong Workforce Planning của doanh nghiệp.
Contingent Workers là lực lượng lao động không thuộc biên chế dài hạn (non-permanent employees), bao gồm:
-
Freelancers / Gig Workers: làm việc theo nhiệm vụ, hợp đồng ngắn hạn.
-
Contractors: nhân sự hợp đồng thời hạn (project-based).
-
Temporary Staff (Temps): nhân sự thời vụ hoặc thuê qua agency.
-
Consultants: chuyên gia tư vấn theo dự án.
Điểm chung: họ không nằm trong payroll dài hạn của công ty, nhưng vẫn đóng góp vào mục tiêu kinh doanh.
| >>> Đọc thêm bài viết chuyên sâu sau: Hoạch định Nguồn Nhân lực là gì? Chiến lược, Quy trình, Khung, Mẫu, Công cụ
Lợi ích chiến lược của Contingent Workers
| Lợi ích | Ý nghĩa chiến lược | Ứng dụng HR Data Analytics |
|---|---|---|
| Tăng tính linh hoạt | Doanh nghiệp có thể mở rộng hoặc thu hẹp workforce theo nhu cầu thị trường. | Theo dõi Workforce Mix Ratio (FT vs contingent). |
| Tiết kiệm chi phí | Không phát sinh chi phí phúc lợi dài hạn như nhân viên full-time. | So sánh Cost per Contingent Worker vs Full-time Hire. |
| Đáp ứng nhanh kỹ năng chuyên biệt | Có thể thuê chuyên gia cho dự án ngắn hạn mà không cần đào tạo lâu dài. | Đo Skill Coverage Index theo nhu cầu dự án. |
| Giảm rủi ro pháp lý về headcount | Giữ số lượng FTE (full-time equivalent) ổn định, tránh vượt trần. | Báo cáo Headcount Compliance Metrics. |
Thách thức khi quản lý Contingent Workers
| Thách thức | Tác động | Giải pháp bằng HR Analytics |
|---|---|---|
| Tuân thủ pháp lý | Sai phạm về hợp đồng, thuế, bảo hiểm lao động. | Theo dõi Compliance Risk Score theo thị trường. |
| Thiếu gắn kết văn hóa | Contingent workers dễ cảm thấy “người ngoài”, ảnh hưởng engagement. | Đo eNPS và engagement score của nhóm contingent. |
| Khó kiểm soát năng suất | Thiếu dữ liệu hiệu suất so với nhân viên chính thức. | Sử dụng Productivity Gap Analysis (Internal vs Contingent). |
| Quản trị dữ liệu phân tán | Dữ liệu nhân sự rải rác ở nhiều hệ thống/vendor. | Tích hợp HRIS/People Analytics để có Total Workforce View. |
Vì sao Contingent Workers quan trọng trong Workforce Planning?
Trong Workforce Planning (Hoạch định nhân sự chiến lược), Contingent Workers giúp doanh nghiệp:
-
Tăng tính linh hoạt (Agility): Nhanh chóng mở rộng hoặc thu hẹp quy mô workforce theo biến động thị trường.
-
Tối ưu chi phí (Cost Efficiency): Giảm chi phí cố định về lương – phúc lợi – bảo hiểm.
-
Tiếp cận kỹ năng hiếm (Critical Skills): Tận dụng chuyên gia bên ngoài (AI, ESG, Digital Transformation) mà nội bộ thiếu.
-
Quản trị rủi ro: Hạn chế rủi ro long-term headcount trong giai đoạn kinh tế bất ổn.
Theo Deloitte (2024), trên 30% workforce toàn cầu là contingent, và con số này sẽ tiếp tục tăng trong giai đoạn 2025–2030.
Ứng dụng Contingent Workers trong Workforce Planning
Khi xây dựng kế hoạch nhân sự, HRBP và CHRO cần phân loại rõ:
| Loại công việc | Nên dùng nhân sự chính thức (FTE) | Nên dùng Contingent Workers |
|---|---|---|
| Công việc cốt lõi, dài hạn | Vận hành sản xuất, chăm sóc khách hàng trọng yếu, quản trị chiến lược | ❌ |
| Công việc chuyên môn cao, ngắn hạn | ❌ | Dự án AI, chuyển đổi số, tư vấn ESG |
| Công việc thời vụ | ❌ | Bán hàng mùa cao điểm, sự kiện, chiến dịch MKT |
| Công việc cần linh hoạt địa điểm | ❌ | Remote freelance, gig worker đa quốc gia |
Điều này giúp Workforce Segmentation rõ ràng: cái gì giữ core team, cái gì thuê ngoài.
HR Data Analytics cho Contingent Workforce
Để quản trị hiệu quả, doanh nghiệp cần xây dựng Contingent Workforce Dashboard với các chỉ số:
-
Contingent-to-FTE Ratio: % nhân sự hợp đồng/linh hoạt so với biên chế.
-
Cost per Contingent Worker vs Cost per FTE: So sánh chi phí.
-
Time-to-Fill (Contingent): Thời gian tuyển freelancer/contractor.
-
Skill Gap Coverage: % kỹ năng thiếu hụt được lấp đầy nhờ contingent workers.
-
Turnover Impact: Ảnh hưởng đến continuity khi contingent workers rời dự án.
Khi kết hợp với Workforce Planning 3–5 năm, HR có thể dự báo:
-
Bao nhiêu % workforce trong tương lai sẽ là “contingent”?
-
Chi phí workforce sẽ dịch chuyển từ payroll cố định sang hợp đồng linh hoạt bao nhiêu?
Contingent Workers – Nguồn gốc
Contingent Workers là thuật ngữ dùng để chỉ nhóm người lao động được thuê linh hoạt, bao gồm: freelancer (người làm việc tự do), nhân sự hợp đồng ngắn hạn, nhân viên thời vụ, nhân sự tạm thời hoặc các chuyên gia làm việc theo dự án. Khác với người lao động truyền thống gắn bó lâu dài với doanh nghiệp, Contingent Workers thường làm việc trong một thời gian xác định, không có cam kết dài hạn.
Sự xuất hiện của lực lượng này bắt nguồn từ những năm 1970 – 1980, khi doanh nghiệp bắt đầu tìm cách giảm chi phí cố định và tăng tính linh hoạt trong quản lý nhân sự để thích ứng với sự thay đổi của thị trường và công nghệ. Đến nay, xu hướng sử dụng người lao động được thuê ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực có nhịp độ thay đổi nhanh.
Lợi ích khi sử dụng người lao động được thuê
Tối ưu chi phí vận hành
Một trong những lợi ích lớn nhất khi sử dụng người lao động được thuê là giúp doanh nghiệp cắt giảm chi phí lương, phúc lợi và bảo hiểm cho nhân sự toàn thời gian. Thay vì duy trì một lực lượng nhân sự cố định trong khi nhu cầu không ổn định, Contingent Workers cho phép doanh nghiệp chỉ thuê khi cần thiết.
Tăng khả năng phản ứng nhanh với thị trường
Trong môi trường kinh doanh thay đổi liên tục, doanh nghiệp cần một lực lượng lao động linh hoạt để thích ứng nhanh chóng. Người lao động được thuê có thể được bổ sung nhanh chóng vào các dự án đột xuất hoặc giai đoạn cao điểm, giúp doanh nghiệp duy trì tiến độ và hiệu suất làm việc.
Tiếp cận chuyên môn đa dạng
Contingent Workers thường là những chuyên gia có kỹ năng chuyên sâu trong lĩnh vực cụ thể. Việc thuê họ theo dự án giúp doanh nghiệp tận dụng được kiến thức chuyên môn mà không cần đầu tư lâu dài.
Các lĩnh vực ứng dụng phổ biến
Contingent Workers được áp dụng mạnh mẽ ở nhiều ngành nghề khác nhau, trong đó nổi bật là:
- Công nghệ thông tin (IT): Nhân sự phát triển phần mềm, tester, chuyên gia bảo mật.
- Marketing và truyền thông: Content writer, designer, chuyên viên SEO.
- Dịch vụ chuyên nghiệp: Tư vấn tài chính, kế toán, pháp lý.
- Sản xuất và bán lẻ: Lao động thời vụ, nhân viên kho bãi, đóng gói.
Những ngành này thường có đặc điểm là công việc theo dự án, tính chất công việc biến động và yêu cầu kỹ năng đặc thù – phù hợp để sử dụng người lao động được thuê.
| >>> Tìm hiểu thêm về thuật ngữ Contingency Recruiting – Giải Pháp Tuyển Dụng Linh Hoạt Trong Thị Trường Lao Động Hiện Đại
Công cụ hỗ trợ quản lý Contingent Workers
Việc quản lý hiệu quả người lao động được thuê đòi hỏi doanh nghiệp phải áp dụng công nghệ và quy trình rõ ràng. Một số công cụ phổ biến hiện nay gồm:
- Nền tảng quản lý lao động tự do: Các website như Upwork, Freelancer, Fiverr giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận và tuyển chọn Contingent Workers phù hợp với nhu cầu.
- Phần mềm phân tích dữ liệu nhân sự: Hệ thống HR Analytics giúp dự báo nhu cầu lao động, phân tích hiệu suất và tối ưu kế hoạch thuê nhân sự linh hoạt.
- Hệ thống quản trị tích hợp: Tích hợp Contingent Workers vào hệ thống ERP hoặc HRM giúp theo dõi thời gian làm việc, chi phí và kết quả công việc đồng bộ.
Các ví dụ thực tế về sử dụng Contingent Workers
Nhiều tập đoàn lớn đã triển khai thành công mô hình sử dụng người lao động được thuê như một phần trong chiến lược nhân sự:
- Microsoft thường xuyên sử dụng Contingent Workers trong các dự án phát triển phần mềm, đặc biệt trong giai đoạn thử nghiệm sản phẩm.
- Airbnb tận dụng nhân sự linh hoạt để hỗ trợ chiến lược mở rộng thị trường toàn cầu, tăng cường nhân sự ngắn hạn tại các văn phòng mới.
- Các công ty khởi nghiệp cũng ưa chuộng người lao động được thuê do ngân sách hạn chế và nhu cầu mở rộng nhanh chóng.
Kết nối với các xu hướng nhân sự hiện đại
Việc sử dụng Contingent Workers không chỉ là giải pháp tạm thời mà còn gắn liền với nhiều xu hướng quản trị nhân sự hiện đại:
- Gig Economy: Mô hình kinh tế việc làm linh hoạt, nơi các cá nhân chọn làm việc ngắn hạn, theo dự án.
- Flexible Work Arrangement: Cấu trúc làm việc linh hoạt kết hợp giữa toàn thời gian, bán thời gian và người lao động được thuê.
- Hybrid Workforce: Kết hợp nhân sự cố định và linh hoạt để xây dựng hệ sinh thái lao động đa dạng, đáp ứng nhiều mục tiêu phát triển.
Thách thức khi quản lý người lao động được thuê
Bên cạnh những lợi ích, doanh nghiệp cũng cần lưu ý một số rủi ro khi sử dụng Contingent Workers:
- Khó kiểm soát chất lượng công việc nếu không có tiêu chuẩn đánh giá rõ ràng.
- Thiếu sự gắn kết và trung thành với văn hóa doanh nghiệp.
- Rủi ro pháp lý nếu không đảm bảo hợp đồng, bảo hiểm và tuân thủ luật lao động hiện hành.
- Vấn đề bảo mật thông tin, nhất là với các vị trí liên quan đến dữ liệu khách hàng hoặc sản phẩm chiến lược.
Do đó, việc xây dựng quy trình quản lý người lao động được thuê bài bản, minh bạch là điều bắt buộc để đảm bảo hiệu quả.
Cách đánh giá hiệu quả sử dụng người lao động được thuê
Để đánh giá việc sử dụng Contingent Workers có mang lại giá trị hay không, doanh nghiệp cần có hệ thống đo lường hiệu quả rõ ràng:
- Chỉ số hiệu suất (KPI): Đo lường đóng góp của người lao động được thuê trong từng dự án cụ thể.
- Phân tích chi phí – lợi ích: So sánh giữa chi phí thuê linh hoạt và chi phí duy trì nhân sự toàn thời gian.
- Mức độ hài lòng của quản lý dự án: Đánh giá chất lượng công việc và sự phối hợp.
Khía cạnh pháp lý và văn hóa tổ chức
Việc sử dụng người lao động được thuê không thể tách rời khỏi bối cảnh pháp lý:
- Tuân thủ luật lao động: Rõ ràng về hợp đồng, quyền lợi, chế độ bảo hiểm và trách nhiệm pháp lý.
- Xây dựng môi trường làm việc hòa nhập: Tạo điều kiện để Contingent Workers cảm thấy được công nhận, từ đó tăng động lực làm việc và gắn bó.
Một môi trường làm việc cởi mở, minh bạch sẽ giúp lực lượng người lao động được thuê phát huy tối đa hiệu quả.
Xu hướng tương lai trong quản trị người lao động được thuê
Trong thời đại công nghệ và tự động hóa bùng nổ, việc sử dụng người lao động được thuê sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, với một số xu hướng nổi bật như:
- Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong tuyển dụng: Sàng lọc hồ sơ, gợi ý nhân sự phù hợp nhanh chóng.
- Tích hợp sâu vào hệ thống doanh nghiệp: Người lao động được thuê sẽ là một phần không thể thiếu trong chiến lược nguồn lực tổng thể.
- Xây dựng mạng lưới nhân sự linh hoạt toàn cầu: Giúp doanh nghiệp tiếp cận tài năng từ mọi nơi trên thế giới.
Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh và không ổn định, người lao động được thuê – đặc biệt dưới hình thức Contingent Workers – chính là giải pháp chiến lược giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn lực, tăng cường khả năng linh hoạt và thích ứng nhanh với thay đổi.
Việc hiểu rõ bản chất, lợi ích và thách thức của người lao động được thuê sẽ giúp tổ chức xây dựng chiến lược nhân sự thông minh, bền vững và hiệu quả hơn trong thời đại mới.
